Co się zmieni w 2026 roku? Przegląd przepisów dla pracowników i pracodawców

Nowe przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2026 r. w sektorze publicznym, a w sektorze prywatnym po 6 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

"Większy staż to dłuższy urlop, dodatki stażowe, nagrody jubileuszowe, ale też dostęp do ofert pracy, które wymagają określonego doświadczenia. To szczególnie ważne w sektorze publicznym, który musi dziś konkurować o specjalistów"

- informuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej 

Ministra mówiła też o tym, że od 1 stycznia 2026 ruszamy z zasadniczą częścią pilotażu skróconego czasu pracy z zachowaniem wynagrodzenia.

Co jeszcze się zmieni od 1 stycznia 2026?

Emerytury czerwcowe

Emerytury czerwcowe to problem osób urodzonych po 1948 roku, które przeszły na emeryturę w latach 2009-2019. Jeżeli złożyły wniosek w czerwcu, to ich świadczenie jest niższe niż osób, które złożyły wniosek w kwietniu czy w maju. Suma wskaźników waloryzacji kwartalnej, którymi zostałyby objęte składki emerytalne oraz kapitał początkowy przy przejściu na emeryturę w kwietniu lub maju, jest zazwyczaj wyższa od wskaźnika waloryzacji rocznej, który stosuje się przy ustalaniu emerytury w czerwcu danego roku - stąd wynikał problem niższych świadczeń tej grupy osób. 

Rozwiązanie przygotowane w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zakłada, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych z urzędu ponownie ustali emerytury i renty rodzinne osób, które w latach 2009-2019 przeszły na emeryturę lub rentę rodzinną w czerwcu.

To zmiana ważna i oczekiwana. W pierwszym kwartale 2026 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyda decyzje wobec wszystkich emerytów i rencistów, których ta zmiana dotyczy, podwyższające świadczenia

- zaznaczył wiceminister Sebastian Gajewski.

Jak to wygląda w liczbach? 

- "Regulacje obejmą około 103 tys. osób (95,5 tys. osób pobierających emerytury i 8 tys. osób pobierających renty rodzinne). Szacowana przeciętna podwyżka to ok. 220 zł"

- wylicza Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej 

Wyższy zasiłek pogrzebowy

Również od 1 stycznia 2026 roku po raz pierwszy od lat wzrośnie kwota zasiłku pogrzebowego.

Ministerstwi deklaruje, że kwota zasiłku pogrzebowego będzie waloryzowana i podwyższana o wskaźnik wzrostu cen i usług konsumpcyjnych, jeśli inflacja w danym roku przekroczy 5 proc.

Mamy głębokie przekonanie o tym, że państwo musi wobec tego osobistego dramatu, jakim jest śmierć osoby bliskiej, przychodzić z pomocą szybką i pomocą realną. Dlatego podnosimy zasiłek pogrzebowy z 4 tys. zł do 7 tys. zł

- powiedział wiceminister Sebastian Gajewski.

Dodatkowo skrócono czas, w jakim zasiłek będzie wypłacany – z 30 do 14 dni. Uproszczono także procedury ubiegania się o świadczenie.

Wiceszef MRPiPS dodał, że od 1 stycznia 2026 wejdą w życie nowe świadczenia w ramach pomocy społecznej, niezwiązane z kryterium dochodowym, przysługujące np. w sytuacji, gdy zasiłek pogrzebowy nie przysługuje lub gdy pojawią się dodatkowe koszty związane m.in. ze sprowadzeniem ciała z zagranicy.

Zmiany od 24 grudnia 2025

Jasna sytuacja

Pierwsza istotna zmiana przewiduje, że w ogłoszeniu o pracę trzeba będzie podać widełki zarobków na stanowisku, na które prowadzona jest rekrutacja. Chodzi o to, aby osoba zainteresowana anonsem wiedziała wcześniej, na jakie pieniądze może liczyć i czy spełnia to jej oczekiwania. To ważna informacja już na wstępnym etapie, bo wskazuje potencjalnemu kandydatowi, czy w ogóle ofertą się zainteresować.

Takie posunięcie jest na rękę poszukującym pracy. Obecnie kandydat wysyła CV, wypełnia dokumenty, przedstawia swoją ofertę, chodzi na spotkania rekrutacyjne i często dopiero na końcu tej procedury dowiaduje się, jakie zarobki oferuje firma. I może mu to nie wystarczać. Wówczas rezygnuje z poczuciem straconego czasu – swojego i pracodawcy.

Za nieprzestrzeganie tych przepisów grożą grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł.

Pensja kolegi

Kolejna zmiana dotyczy już osób zatrudnionych. Obecnie pracodawca nie ma obowiązku ujawniania pracownikowi, ile zarabiają osoby na równorzędnych stanowiskach. Od Wigilii 2025 nie będzie mógł odmówić odpowiedzi na takie pytanie.

A pracownik będzie mógł zwrócić się do pracodawcy o podanie takich danych, żeby np. porównać je ze swoją pensją.

Osoba księgowa

Trzecia istotna zmiana dotyczy ponownie ogłoszeń o pracę. Muszą one być neutralne płciowo. Ich treść nie może wskazywać na to, czy poszukiwana jest kobieta, czy mężczyzna.

Nie można będzie zatem przeprowadzić rekrutacji na stanowisko sprzątaczka, księgowy albo kierowca. Lepiej użyć zwrotów: osoba sprzątająca, osoba księgowa czy osoba kierująca.

Zaznaczmy, że ta zasada będzie obowiązywała tylko w procesie rekrutacji. W firmie czy biurze nazwy stanowisk zostają po staremu (lub tak, jak są opisane w regulaminie pracy). Czyli jeżeli pani wygra rekrutację na osobę księgową, gdy zostanie zatrudniona, będzie już księgową.