Kolejny wyrok: na cmentarzach nie można pobierać takich opłat

Pogrzeb kosztuje. I to niemało. Trzeba wydać co najmniej 6-7 tysięcy złotych, a często znacznie więcej, żeby w godny sposób pożegnać bliską osobę. Do kosztów należy doliczyć mszę, usługi firmy pogrzebowej oraz opłatę za miejsce na cmentarzu. 

To ostatnie nie jest jednak „na zawsze”. Po latach zarządcy cmentarzy (często parafie) żądają dodatkowych pieniędzy za przedłużenie rezerwacji grobu. Płaci się również za inne czynności, takie jak pogłębienie, ekshumacja czy przeniesienie szczątków. 

Ceny nie są urzędowo ustalone i wahają się od 500 do nawet 2 tys. zł.

Sąd mówi jasno

Tymczasem kolejne sądy orzekają, że takich opłat w ogóle być nie powinno. W marcu tego roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że pobieranie opłat na jednym z cmentarzy w Radomiu było niezgodne z prawem. WSA orzekł, że m.in. pochówek czy ekshumacja powinny być bezpłatne.

Podobne stanowisko zajął ostatnio Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie. Sprawa dotyczyła uchwały Rady Miasta z 2023 roku, która wprowadziła obowiązek uiszczania opłat za przedłużenie rezerwacji miejsca na kolejne 20 lat oraz za pochowanie dodatkowej osoby w istniejącym grobie. Jeden z mieszkańców zaskarżył uchwałę, argumentując, że nie ma ona podstawy prawnej. 

Sąd przyznał mu rację, powołując się na przepisy ustawy z 1959 roku.

To precedens

W uzasadnieniu wskazano, że samorządy mogą pobierać wyłącznie opłaty bezpośrednio związane z czynnościami pogrzebowymi, a pozostałe świadczenia są niezgodne z prawem. Choć wyrok nie jest jeszcze prawomocny, stanowi ważny precedens, który może wpłynąć na funkcjonowanie cmentarzy komunalnych w całym kraju.

Jak skutecznie dochodzić zwrotu pieniędzy?

Decyzje sądów administracyjnych otwierają mieszkańcom drogę do odzyskania pieniędzy pobranych w formie nielegalnych opłat cmentarnych. Nie należy jednak oczekiwać, że zarządcy cmentarzy sami zwrócą środki. Aby skutecznie dochodzić zwrotu pieniędzy, warto:

• zgromadzić dokumenty potwierdzające poniesione koszty,
• wykazać, że opłaty były pobierane na podstawie zakwestionowanej uchwały,
• złożyć reklamację do zarządcy cmentarza z żądaniem zwrotu środków,
• w przypadku odmowy – rozważyć skierowanie sprawy do sądu.

Zasiłek pogrzebowy w górę

Zasiłek pogrzebowy od dawna nie pokrywa nawet kosztów najskromniejszego pogrzebu. Obecnie świadczenie wypłacane przez ZUS wynosi 4 tys. zł. O konieczności jego podniesienia mówi się od lat. 

Zmiana nastąpi dopiero w styczniu 2026 roku – wtedy zasiłek wzrośnie do 7 tys. zł i będzie corocznie waloryzowany, jeśli inflacja przekroczy 5 proc. w skali roku.