Tajemnica osady Truso. Czy średniowieczne cmentarzysko zostanie odnalezione?

W 1982 roku elbląski archeolog, dr Marek Franciszek Jagodziński, odnalazł nad brzegiem jeziora Druzno, poszukiwaną od stuleci skandynawską osadę Truso. W toku wieloletnich badań archeologicznych miejsce to dostarczyło wyjątkowych zabytków średniowiecznych i obiektów z wcześniejszych okresów, w tym pochodzących z Anglii, Skandynawii, czy kalifatu arabskiego.

Analizy potwierdziły, że osadę zamieszkiwali głównie Skandynawowie, o czym świadczy charakterystyczna zabudowa oraz odkrywane wyroby. Głównym ich zajęciem był handel i wyspecjalizowane rzemiosło, w tym rogownictwo, bursztynnictwo, jubilerstwo, szklarstwo i kowalstwo.

Zamieszkujący peryferia tej osady Słowianie zajmowali się rolnictwem, hodowlą i rybołówstwem - tworzyli społeczność usługową w stosunku do Skandynawów ze strefy portowej i centralnej. Odnalezione podczas wykopalisk narzędzia i przedmioty codziennego użytku można na co dzień oglądać w Muzeum Archeologiczno-Historycznym na wystawie „Truso – legenda Bałtyku”. 

Do dziś jednak tajemnicą pozostaje lokalizacja cmentarzyska związanego z osadą. Miejsce pochówków może dostarczyć naukowcom obszernej wiedzy o dawnych mieszkańcach tych terenów, zatem niezwykle istotne jest jego odnalezienie i eksploracja. Analizy materiałów źródłowych pozwoliły na określenie najbardziej prawdopodobnego położenia cmentarzyska.

Przypuszczenia naukowców zostaną wkrótce zweryfikowane w toku planowanych przez Muzeum badań geofizycznych, a następnie wykopaliskowych. Przeprowadzenie badań będzie możliwe dzięki dofinansowaniu uzyskanemu ze środków Unii Europejskiej, z Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Rosja 2014-2020. 

W ramach realizowanego przez Muzeum projektu „Baltic Odyssey - Tworzenie wspólnego obszaru historycznego i kulturowego” przewidziano także opracowanie i oznaczenie sieci miejsc na obszarze przygranicznym - stanowisk archeologicznych oraz historycznych miejsc pamięci wraz ze stworzeniem mobilnego przewodnika po tych punktach, a także organizację międzynarodowych festiwali rzemieślniczych i konferencji naukowych.

W przedsięwzięcie zaangażowanych jest łącznie 6 partnerów – organizacji i instytucji z województwa warmińsko-mazurskiego i Obwodu Kaliningradzkiego. Zakończenie projektu przewidziano na rok 2021.

Agnieszka Sławińska, Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu