Napady agresji – z czego wynikają i jak sobie z nimi radzić?

Definicja agresji

Amerykański psycholog Eliot Aronson stwierdził, że agresja jest to „zachowanie mające na celu wyrządzenie szkody lub przykrości”. Davi Buss określił ją z kolei jako „reakcję dostarczającą szkodliwych bodźców innemu organizmowi”. W Słowniku psychologii Arthura i Emily Reber możemy natomiast znaleźć wyjaśnienie, że agresja stanowi „każdą formę zachowania, której celem jest zranienie lub spowodowanie szkody innemu człowiekowi, który jest motywowany, by tego uniknąć”. Chociaż nie ma jednej definicji agresji, we wszystkich powyższych można znaleźć części wspólne. Najważniejszą jest przyczynianie się do cierpienia innej osoby.

Agresja może być zarówno fizyczna, jak i psychiczna. Nie każdy jej przejaw jest oczywisty. Jednym z jej typów jest agresja bierna, która polega np. na wygłaszaniu uszczypliwych komentarzy mających na celu zirytowanie ich adresata lub wywołanie w nim poczucia niższości. Agresją może być nawet ignorowanie czy celowe niespełnianie złożonych obietnic, by zaszkodzić osobie, której zostały złożone.

Rodzaje agresji

Do najczęściej wymienianych typów agresji należą:

• agresja fizyczna – rodzaj agresji czynnej polegający na fizycznych atakach na drugą osobę, np. bicie, kopanie, szarpanie;
• agresja słowna (inaczej werbalna) – drugi typ agresji czynnej, w którym ataki przyjmują formę wyzwisk, gróźb czy wyśmiewania;
• agresja pasywna – czyli tzw. bierna agresja, zwykle jest stosowana werbalnie, jednak krzywdzące stwierdzenia są w niej zawoalowane, poza atakami słownymi możliwe są również inne zachowania pasywno-agresywne, np. „zapominanie” o obietnicach, celowe sabotowanie projektów w pracy, spóźnianie się na ważne spotkania itp.

Niekiedy wyróżnia się także agresję wyobrażeniową (dana osoba tylko fantazjuje o wyrządzeniu komuś krzywdy), autoagresję (skierowaną przeciwko samemu sobie), a także agresję instrumentalną (nastawioną na osiągnięcie celu innego niż skrzywdzenie danej osoby, może przypominać dążenie „po trupach do celu”).

Przyczyny napadów agresji

Przyczyny napadów agresji mogą być rozmaite, bywają wrodzone oraz nabyte. Do często występujących źródeł napadów agresji należą:

• problemy psychologiczne – w tym różnego typu frustracje, konflikty w związku, rodzinie czy środowisku pracy;
• czynniki środowiskowe – mogą dotyczyć zarówno przyjętego w danym środowisku sposobu postępowania, jak i reakcji na bycie ofiarą agresji;
• zaburzenia psychiczne – takie jak choroba dwubiegunowa czy PTSD;
• choroby somatyczne – np. przebiegające z przewlekłym bólem, zaburzenia pracy tarczycy, zespół Cushinga, choroby ośrodkowego układu nerwowego lub urazy głowy;
• substancje psychoaktywne – zachowania agresywne mogą pojawić się po ich zażyciu i na skutek ich odstawienia.

Leczenie napadów agresji

W leczeniu napadów agresji najważniejsza jest odpowiednia diagnoza. Bardzo często konieczna jest praca z psychologiem lub psychoterapeutą, a także pomoc lekarza psychiatry. Listę warszawskich specjalistów znajdziesz pod adresem: http://enel.pl/lekarze/warszawa/psychiatra_144/. Zazwyczaj w leczeniu napadów agresji konieczna jest współpraca specjalistów. Psychiatra bądź inny lekarz (jeśli podłożem są choroby somatyczne) wprowadzi odpowiednią farmakoterapię, a psychoterapeuta bądź psycholog pomoże pacjentowi w wypracowaniu strategii radzenia sobie z emocjami. Pamiętaj, że leki nie zawsze działają od razu i często nie rozwiązują problemu w pełni. Dlatego praca nad sobą, jeśli cierpisz na napady agresji, jest niezwykle ważna.