Rodzaje otyłości. Od ilu kilogramów mówimy o otyłości olbrzymiej?

Czym jest otyłość? Definicja i wskaźniki diagnostyczne

Co to jest otyłość? Jest to przewlekła choroba metaboliczna, która polega na nadmiernym nagromadzeniu tkanki tłuszczowej w organizmie. Jej występowanie zwiększa ryzyko występowania powikłań, jakim jest cukrzyca typu 2 lub nadciśnienie. Definicja otyłości opiera się na określonych kryteriach, a podstawowym wskaźnikiem diagnostycznym jest wskaźnik masy ciała (BMI). Oblicza się go dzieląc masę ciała (w kilogramach) przez kwadrat wzrostu (w metrach). 

BMI pozwala zdiagnozować nie tylko nadwagę, ale również różne stopnie otyłości. Oprócz tego wykorzystuje się również wskaźnik WHR (stosunek obwodu talii do bioder), który pozwala określić, czy u pacjenta występuje otyłość brzuszna, szczególnie niebezpieczna dla zdrowia.

Jak klasyfikujemy otyłość? Rodzaje otyłości według BMI

Otyłość klasyfikuje się na podstawie BMI, a wskaźnik ten pozwala ocenić również stan niedowagi i poprawnej masy ciała. Zależnie od wartości BMI wyróżnia się:

• nadwagę, gdzie BMI osiąga wartości 25–29,9
• otyłość 1. stopnia - 30–34,9
• otyłość 2. stopnia - 35–39,9
• otyłość 3. stopnia (otyłość olbrzymia), gdzie BMI wynosi 40 lub więcej.

Otyłość III. stopnia to najbardziej zaawansowany stopień otyłości, który kwalifikuje się do leczenia chirurgicznego, tzw. operacji bariatrycznej polegającej na zmniejszeniu żołądka.

Warto podkreślić, że każda otyłość, niezależnie od stopnia, niesie ze sobą zwiększone ryzyko chorób jak cukrzyca typu 2, a także schorzenia sercowo-naczyniowe, włączając w to hipertensję i nie tylko.

Otyłość brzuszna a otyłość uogólniona – różnice i zagrożenia

Otyłość brzuszna (trzewna) charakteryzuje się nadmiernym odkładaniem tłuszczu wokół narządów wewnętrznych w jamie brzusznej. Jest to szczególnie groźny typ otyłości, ponieważ tłuszcz trzewny zwiększa ryzyko rozwoju poważnych schorzeń wynikając ze otłuszczenia narządów jak chociażby trzustka czy wątroba. Z kolei otyłość uogólniona to równomierne rozmieszczenie tkanki tłuszczowej w całym ciele, co jest mniej bezpośrednio związane z zagrożeniami dla zdrowia, choć również wymaga leczenia.

Mimo różnić między otyłością brzuszną i uogólnioną, oba typy wymagają odpowiedniej terapii. Za jej leczenie odpowiada lekarz od otyłości, znany również jako obesitolog.

Od ilu kilogramów zaczyna się otyłość olbrzymia?

Podstawową metodą klasyfikującą pacjenta do otyłości III. stopnia, czyli olbrzymiej jest BMI równe 40 lub więcej. Sama waga bez informacji o wzroście jest niewystarczająca do określenia stopnia otyłości.

Weźmy pod uwagę taki przykład: osoba o wzroście 160 cm i wadze 102 kg jest na granicy między otyłością II. i III stopnia, ponieważ BMI wynosi 39,84, zatem jedynie 1 kg dzieli takiego pacjenta od otyłości olbrzymiej. Podobnie ma się sytuacja przy parametrach jak:

• 115 kg i wzroście 1,7 m
• 128 kg i wzroście 1,8 m
• 144 kg i wzroście 1,9 m.

BMI w powyższych przykładach jest bliskie 40. Warto pamiętać, że do leczenia farmakologicznego otyłości kwalifikuje BMI powyżej 30.

Jakie są zagrożenia związane z otyłością olbrzymią?

Otyłość, szczególnie postać olbrzymia, wiąże się z wysokim ryzykiem rozwoju wielu chorób, które mogą dotknąć całego organizmu. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że BMI równe 40 lub więcej znacząco zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia takich schorzeń, jak:

• choroby sercowo-naczyniowe (nadciśnienie, choroba wieńcowa),
• choroby metaboliczne (cukrzyca typu 2),
• bezdech senny, który dodatkowo zwiększa ryzyko nadciśnienia,
• szybsze zużycie stawów i pojawienie się zwyrodnień, które utrudniają poruszanie się,
• niektóre rodzaje nowotworów, takie jak nowotwory wątroby, żołądka i przełyku.

Podsumowując, otyłość olbrzymia to istotne zagrożenie dla zdrowia, które zwiększa ryzyko wystąpienia chorób związanych pośrednio lub bezpośrednio z nadmierną masą ciała.

Jakie są przyczyny otyłości olbrzymiej?

Otyłość olbrzymia ma wiele przyczyn, które często wynikają z połączenia genetyki i czynników środowiskowych, a także ich nasilenia oraz czasu trwania. Są to:

• genetyka i predyspozycje rodzinne (występowanie otyłości rodzinnej połączonej z czynnikami genetycznymi i środowiskowymi),
• niezdrowa dieta (bogata w kalorie, cukry proste i tłuszcze nasycone);
• brak aktywności fizycznej i siedzący tryb życia;
• czynniki psychologiczne (stres, depresja, kompulsywne objadanie się);
• zaburzenia hormonalne (niedoczynność tarczycy, insulinooporność, hiperkortyzolemia).

Wszystkie te czynniki mogą nakładać się na siebie i ostatecznie prowadzić do rozwoju otyłości. Dlatego jej leczenie wymaga kompleksowego podejścia. W terapii tej choroby biorą udział lekarze  różnych specjalizacji - obesitolog, endokrynolog, kardiolog, diabetolog, ginekolog, a także psychologowie, psychiatrzy i dietetycy. Znajdziesz ich w Med24 – to serwis, który oferuje konsultacje online!

Jak leczyć otyłość olbrzymią?

Leczenie otyłości olbrzymiej wymaga kompleksowego i interdyscyplinarnego podejścia. Oto najważniejsze metody:

• zmiana jadłospisu pod opieką dietetyka;
• aktywność fizyczna pod okiem trenera personalnego;
• farmakoterapia, która obejmuje leki na otyłość jak np. Ozempic, ale również leczenie hormonalne (z udziałem endokrynologa, ginekologa) i psychiatryczne (z udziałem psychiatry w przypadku np. depresji);
• operacje bariatryczne, do których kwalifikuje chirurg bariatryczny.

Istotna jest również pomoc psychologiczna, która zapewnia psycholog lub terapeuta. Wielu pacjentów może jednak potrzebować leczenia farmakologicznego otyłości. Warto podkreślić, że współczesna farmakologia intensywnie bada nowe możliwości leczenia otyłości, poszukując skutecznych i bezpiecznych leków. Wśród nich wyłania się tzw. grupa analogów GLP-1, przykładowo semaglutyd, liraglutyd i tirzepatyd.