Czym jest tabernakulum?

Jak wygląda tabernakulum?

Na przestrzeni wieków wygląd tabernakulum wciąż się zmieniał. Początkowo wykonywane było ono z kamienia bądź drewna, jednak wraz z biegiem czasu pojawiły się bardziej restrykcyjne normy dotyczące jego budowy. W kolejnych latach nakazano wyłożenie wnętrza tabernakulum przy pomocy topolowego drewna, a następnie zalecono, by zabezpieczyć drzwiczki przy pomocy zamka lub sztabu – miało to stanowić formę ochrony przed świętokradztwem. W XI wieku wierni mogli obserwować tabernakulum w formie podobnej do tej, którą znamy obecnie. Wykorzystywano przy tym złocenia oraz estetyczne zdobienia.

Po II Soborze Watykańskim zmianie uległo również umiejscowienie tabernakulum – rozdzielono miejsce jego przechowywania oraz sprawowania Eucharystii. W obecnych czasach możemy zobaczyć je w bocznej kaplicy, jak i na bocznych ołtarzach. Zmianę tę tłumaczono tym, aby umieścić tabernakulum w miejscu sprzyjającemu wyciszeniu i umożliwiającemu pełne oddanie się rozmowie z Bogiem.

Obecnie tabernakulum najczęściej produkuje się z mosiądzu bądź brązu – wynika to z faktu, że konieczne jest, by materiał wykorzystany do jego produkcji był niepalny oraz trwały. Dodatkowo, niezbędne jest posiadanie przez nie dodatkowego zabezpieczenia, które zagwarantuje bezpieczeństwo przechowywanemu w nim Najświętszemu Sakramentowi.

Ważne jest, aby tabernakulum było wykonane z należytą starannością i przywiązaniem uwagi do najmniejszych detali. Tutaj znajdziesz unikalne tabernakula ścienne i stojące, które zostały wykonane ręcznie przez mistrzów obróbki rzemieślniczej oraz metalu. 

Czy chrześcijanie od zawsze używali tabernakulum?

Co interesujące, z tabernakulum nie korzystało się od początków chrześcijaństwa, pomimo tego, że życie wiernych było skupione wokół Eucharystii. Na początku Eucharystia była sprawowana w prywatnych domach. Było tak nawet wtedy, gdy zaczęto budować pierwsze kościoły – po niedzielnej mszy wierni zabierali ze sobą Najświętszy Sakrament, by spożyć go w domu. Przechowywali je jednak z należytym szacunkiem w puszkach bądź szkarułach – najczęściej w sypialni, ponieważ było to miejsce prywatne, do którego nie mieli dostępu goście.

Wraz z biegiem czasu, kiedy budowano coraz więcej kościołów i chrześcijańską wiarę zaczęło wyznawać coraz więcej osób, powoli zaczęto odchodzić od zwyczaju przechowywania Eucharystii w domu. Od IV częściej robiono to w kościołach, zwykle w specjalnym pomieszczeniu, które znajdowało się przy prezbiterium – były to niewielkie rotundy przykryte kopułą. Dodatkowo, nierzadko zawieszano na nim baldachim, który w tamtym czasie nazywano tabernaculum – z języka łacińskiego namiot. 

Bogata symbolika tabernakulum

Nazwa tabernakulum wywodzi się od łacińskiego tabernaculum, które może oznaczać chatę, baldachim, mieszkanie, świątynie lub, jak wspomnieliśmy wcześniej, namiot. Stanowi ona odniesienie do słów prologu Ewangelii według Jana: A Słowo stało się Ciałem i zamieszkało między nami. Wyraz zamieszkało można dosłownie przetłumaczyć na rozbiło namiot.

Warto zauważyć, że wszystkie przytoczone znaczenia łączy jedna cecha – oznaczają one miejsce, które daje schronienie. Można więc stwierdzić, że nazwa wiąże się ze starotestamentalnym Namiotem Spotkania, w którym przechowywano Arkę Przymierza. Do namiotu wchodzili wierni, który chcieli doświadczyć spotkania z Panem Bogiem. Wspomniane nazewnictwo utrzymało się na przestrzeni wieków, od lat kryjąc w sobie tak samo bogatą symbolikę.

Wieczna lampka przy tabernakulum

Od XII wieku wierni mogą zobaczyć przy tabernakulum tak zwaną wieczną lampkę. Ma ona informować osoby obecne w kościele o miejscu przechowywania Najświętszego Sakramentu. To również swego rodzaju przypomnienie o obecności Boga oraz fakcie, że nieustannie się On nami opiekuje.